Gladiol / Mieczyk

Rodzina Iridaceae - kosaćcowate.

Znanych jest około 195 gatunków gladioli. Większość z nich wywodzi się z południowej i centralnej Afryki. Możemy je także spotkać na innych kontynentach w stanie dzikim np. w Europie czy Azji. W Polsce występują jako rośliny dziko rosnące: mieczyk błotny, dachówkowaty oraz drobnokwiatowy.

W Europie gladiole były uprawiane już 400 lat temu. Uważano je za rośliny lecznicze, które przyśpieszają gojenie ran. Zasuszone rośliny były noszone jako talizman, dawniej wierzono, że posiadają magiczną moc. Natomiast w Afryce były smacznym pożywieniem.

Dopiero w XIX wieku zaczęto prace hodowlane w wyniku których otrzymano mieszańce mieczyków oraz odmiany ogrodowe.
Gladiole należą do roślin trwałych, osiągają wysokość do 150 cm. Mają nierozgałęzioną, wyprostowaną łodygę pokrytą mieczowatymi liśćmi - stąd ich ludowa nazwa "szablice". Dolna część łodygi jest zgrubiała i tworzy bulwę okrytą łuskami. Mieczyki posiadają okazałe kwiaty o dużej palecie barw: białe, żółte, pomarańczowe, różowe, czerwone, zielone niebieskie i fioletowe, a także dwubarwne. Kwiaty zebrane są w jednostronny kłos. Liczba kwiatów w jednym kwiatostanie mieczyka waha się od 12 do 24. Gladiole zakwitają po 70 - 90 dniach od momentu posadzenia.

Ze względu na wielkość kwiatów dzielimy je na:

• olbrzymi - powyżej 14 cm.
• wielki - 11 - 14 cm.
• średni - 9 - 11 cm.
• mały - 6 - 9 cm.
• miniaturowy - poniżej 6 cm.

Uprawa

• Mieczyki sadzimy na stanowiskach słonecznych i osłoniętych od wiatru.
• Gleba powinna być urodzajna, zasobna w składniki pokarmowe o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Najlepsza gleba to piaszczysto - gliniasta, posiadająca dobrą strukturę, dużo próchnicy, do tego powinna być przewiewna i przepuszczalna.
• Jeśli nawoziliśmy glebę obornikiem, to musimy odczekać dwa, trzy sezony z sadzeniem bulw, ponieważ gladiole nie lubią świeżego obornika.
• Unikamy też sadzenia bulw na miejscach gdzie wcześniej rosły rośliny podatne na choroby wirusowe (pomidory, ogórki, fasola, ziemniaki).
• Również uprawa mieczyków co roku na tym samym miejscu nie jest wskazana. Rośliny wyradzają się i stają podatne na choroby.
• Jeśli pogoda sprzyja to już w połowie kwietnia można sadzić bulwy. Wcześniej należy usunąć suche łuski oraz odkazić je w roztworze Kaptanu lub Topsinu przez 15 min.
• Glebę regularnie odchwaszczamy.
• Rośliny dokarmiamy nawozami z dużą zawartością fosforu i potasu.
• W okresie suszy podlewamy rośliny, uważając aby strumień wody nie był zbyt silny. Mieczyki przewracają się w rozmiękłej ziemi.
• Kiedy gladiole są w pełni kwitnienia, zaleca się przywiązywanie ich do podpór, ponieważ bardzo łatwo się przewracają.
• Dobrym pomysłem jest sadzenie bulw gladioli partiami co 7 lub 14 dni. W ten sposób zapewnimy sobie ciągłość kwitnienia.
• Bulwy najintensywniej rosną po zakończeniu kwitnienia, dlatego wycinamy tylko fragment pędu z przekwitłymi kwiatami, a liście pozostawiamy, aby mogły przeprowadzać proces fotosyntezy i dokarmiać bulwę.
• W październiku, kiedy rośliny już przekwitną, można przystąpić do wykopania bulw. Pęd obcinamy na wysokości 5 cm. nad bulwą. Przez kilka dni suszymy je w dobrze wentylowanym pomieszczeniu w temp. 20-25⁰C. Następnie czyścimy bulwy z resztek pędu i korzeni oraz jeszcze raz zaprawiamy z roztworze Kaptanu lub Topsinu przez 30 min.
• Przez zimę przechowujemy bulwy w suchym pomieszczeniu w temp. 5⁰C.

Pradziadek Antoni w ogrodzie wśród gladioli 1960 rok

Rozmnażanie 

Gladiole rozmnażamy z bulw zastępczych oraz bulw przybyszowych. Rozmnażanie z nasion stosuje się tylko w hodowli. 

Choroby

Do groźnych chorób mieczyków zaliczamy: twardą zgniliznę, bakteriozę mieczyka oraz fuzariozę. Coraz częściej atakowane są przez różne choroby wirusowe.

Szkodniki

Wciornastek mieczykowiec i rozkruszek korzeniowy.

 Mieczyki

Mieczyki,

Daję za to swą głowę,

To nie są kwiaty pierwsze lepsze z brzegu.

Mieczyki to są kwiaty wojskowe.

Najładniej wyglądają w szeregu,

Albo w dwuszeregu. 

Przez wiosnę ukryte w ziemi

Czekają mieczyki w rezerwie,

Aż słońce porządnie przygrzeje

I je na baczność poderwie.

Ta smukła,

Sprężysta postawa,

To główna mieczyka fortuna.

Stać tak potrafi przez całe lato

Wyprężony na rabatce jak struna.

I choć w cebulkę od spodu

Nieraz łaskocze go glista,

On tkwi na posterunku,

Sztywno,

Bez ruchu,

Ogródka przyboczny gwardzista.

Natura na śmierć zapomniała

Przydzielić mu jakąś woń,

Więc on pragnąc na siebie zwrócić uwagę

Dzień i noc prezentuje broń.

Trudno jednakże z tą bronią

(Nawet jeśli mieczyki wyrosną)

Gnać na wojenną wyprawę.

Najwyżej z bukietem mieczyków

Iść można na małą potyczkę.

Miłosną.

Ludwik Jerzy Kern

Z cyklu "Portrety kwiatów"

 

Źródło:

L. Startek, K. Mynett: Rośliny ozdobne

A. Bernaciak, J. Omiecka, W. Smogorzewska: Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu Kwiaciarstwo - praca zbiorowa

Zdjęcia własne