13.10.2015

Irysy - zdjęcia


IRYSY
Nie są co prawda storczykami,                            
Jak cyprysami nie są tuje,
Ale przypatrzcie się kiedyś sami,      
Czy tak dużo do storczyków im brakuje?             
Dorzucę też na dodatek,
Że dotąd na irysach nie widzę
Napisów w rodzaju: "Trzy stówy kwiatek                     
Każden jeden kwiatek na łodydze".
Rzadko kiedy występują solo,
Najczęściej - potężną masą.
Postawę mają wysmukłą,
Godną,
Po prostu potrafią trzymać fason.
A gdy im zajrzysz do wnętrza w płatki
(Choć nie wiem czy lubią takie badanie)
To zestaw kolorów zobaczysz rzadki
I ich wzajemne przenikanie.
Biel błękitnieje,
Błękit się bieli,
Zupełnie jak na akwareli.
Bardzo są przy tym wszystkim kochliwe,
Zupełnie jak jakieś istoty żywe
I tym chyba ten portret zakończę.
Kogo chwyta w tym miejscu śmiech,
Rzuci sobie w dół okiem niech,
A zobaczy jak miłość irysom
Kłącze
Plącze.
Ludwik Jerzy Kern
Z cyklu: "Portrety kwiatów"


Modry TRN


Cascade Springs



Dark Passion











10.10.2015

Irys - kosaciec

  
Nazwa irys wywodzi się od imienia greckiej bogini IRIS. Zadziwiające swoją urodą kwiaty irysa, przypominają odbijające się od słońca rozszczepione tęczowe promienie.
A skąd nazwa kosaciec? Irysy mają charakterystycznie lekko zagięte liście, które kształtem przypominają kosę - stąd wzięła się ich polska nazwa kosaćce.
Irysy występują na półkuli północnej (głównie strefa umiarkowana), rodzaj ten obejmuje kilkaset gatunków. Ze względu na budowę organów podziemnych kosaćce dzielimy na cebulowe i kłączowe. W naszych przydomowych ogrodach i na terenach zieleni najczęściej uprawia się kosaćce kłączowe, a w szczególności: bródkowe, syberyjskie oraz japońskie. Do najpopularniejszych należą kosaćce bródkowe (I. germanica). To właśnie wśród nich występuje największe bogactwo form, typów, barw kwiatów a także zróżnicowane terminy kwitnienia.
Charakterystyczny dla tego gatunku jest pas włosków znajdujący się na zewnętrznych płatkach okwiatu tzw. bródka.
Już w XIX wieku rozpoczęły się prace nad odmianami kosaćca bródkowego. Do tej pory otrzymano kilkadziesiąt tysięcy odmian, które dzielą się na trzy grupy:
  • niskie - rośliny o wysokości do 25 cm, zakwitają w pierwszej połowie maja
  • średnie - rośliny o wysokości do 60 cm, zakwitają w drugiej połowie maja
  • wysokie - rośliny o wysokości ponad 70 cm, zakwitają na przełomie maj/czerwiec, te odmiany posiadają bardzo duże kwiaty



Irysy należą do łatwych w uprawie ale...
  • Kłącza sadzimy płytko i luźno.
  • Dzielenie i przesadzanie robimy co 3-4 lata ale nie rzadziej jak co 5 lat. Najlepszą porą na podział i przesadzanie kłączy kosaćców jest druga połowa lata.
  • Dla kosaćców wybieramy miejsca słoneczne lub w lekkim półcieniu, o glebie niezbyt zwięzłej, przepuszczalnej. Nie tolerują gleby o odczynie kwaśnym oraz terenów podmokłych (chyba, że posiadamy gatunki błotne).
  • Odchwaszczamy ręcznie, a jeśli już używamy motyczki, to płytko.
  • Kwiatostany należy usunąć zaraz po przekwitnięciu, ścinamy je na wysokości liści.
  • Zasilać najlepiej kompostem i z umiarem.
  • Podlewać w czasie suszy, kosaćce nie tolerują zbyt dużej ilości wody.


Budowa kwiatu kosaćca bródkowego




Kosaciec syberyjski (I. sibirica)
To gatunek rodzimy w Europie - występuje w Danii i południowej Skandynawii, a także na wschodzie od Azji po Japonię. W Polsce rośnie na torfowiskach, wilgotnych łąkach i na całym niżu. Kwiaty ma drobne, zazwyczaj szafirowe i błękitno - szafirowe  nie posiadające tzw. bródki. Kwitnie od maja do czerwca. Wysokość łodygi kwiatostanowej często dochodzi do 120 cm. Łatwo przystosowuje się do wymagań siedliskowych. Dobrze rosną w miejscach suchych jak i na płytkich wodach, na stanowiskach nasłonecznionych i zacienionych. Irys syberyjski należy do trwałych i niezniszczalnych bylin. Rozmnażamy go tak samo jak inne irysy, poprzez podział kłączy. Natomiast sadzimy je tak, aby nad kłączem znalazła się warstwa ziemi na grubość dwóch palców. Po posadzeniu należy je dobrze podlać.




  
Źródło:
Kwartalnik "kwiaty" 2/1983
L. Startek, K. Mynett "Rośliny ozdobne"
A. Bernaciak, J. Omiecka, W. Smogorzewska "Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu" cz. II