Szachownica

Rodzina: Liliaceae - liliowate.

Szachownice to rośliny cebulowe, dziko rosnące w strefie klimatu kontynentalnego w Azji oraz w zachodniej części Ameryki Północnej. Jeden gatunek występuje również w Polsce - Szachownica kostkowata, która jest pod ścisłą ochroną.

Znanych i opisanych jest około 100 gatunków szachownic.

Fritillaria to łacińska nazwa, która oznacza kubek do gry w kości, odzwierciedla kształt kwiatów. Polska nazwa wywodzi się od szachownicy kostkowatej, to dlatego, że na jej kwiatach są plamy ułożone jak na szachowej planszy.

Uprawa szachownic

• Szachownice wymagają gleby wilgotnej, odczyn obojętny lub lekko kwaśny.
• Cebule sadzimy pod koniec sierpnia, bądź na początku września. Głębokość sadzenia dla największych cebul (szachownicy cesarskiej) wynosi 15-18 cm., a gatunki o małych cebulach sadzimy na głębokości 6-8 cm.
• Wybieramy miejsca słoneczne lub lekko ocienione.
• Przed posadzeniem cebul, glebę należy przekopać i wzbogacić w składniki pokarmowe (obornik, kompost, nawozy mineralne).
• Przed nadejściem zimy dobrze jest rabaty z szachownicami okryć torfem lub korą.
• Rośliny zaczynamy nawozić jak tylko rozpocznie się wegetacja. Stosujemy nawozy wieloskładnikowe.
• Cebule mogą rosnąć na tym samym miejscu przez kilka lat. Przesadza się je nie częściej jak co 4-5 lat. Cebule wykopuje się pod koniec czerwca, gdy liście o pęd zżółkną i zaczynają zasychać. Podsuszone i oczyszczone cebule przechowujemy w dobrze wentylowanym pomieszczeniu w tem. 18-20⁰C, przykryte trocinami albo piaskiem. Prace wykonujemy ostrożnie, ponieważ szachownice należą do roślin wrażliwych na uszkodzenia.
• Jeśli rośliny słabo rosną i nie tworzą kwiatów, to prawdopodobnie przyczyną są choroby wirusowe. Chore rośliny mają często zniekształcone, jasnozielone z żółtymi smugami liście. Takie rośliny należy usunąć. 

Szachownica cesarska

Fritillaria imperialis

Nazywana jest również cesarską koroną. Występuje na terenach Turcji, Iranu, Afganistanu, Pakistanu i Kaszmiru, na skalnych urwiskach, kamienistych stokach oraz w zaroślach. Cebule szachownicy są bardzo duże, mogą osiągać średnicę nawet 16 cm. Każda cebula posiada głęboki otwór (jest to ślad po łodydze), a w nim widać pąk, z którego w następnym sezonie wyrośnie nowa łodyga. Cebule szachownicy składają się z kilku mięsistych łusek, które są wrażliwe na uszkodzenia. Rośliny dorastają do 100-120 cm. Posiadają grube, sztywne łodygi gęsto ulistnione, minimum do połowy wysokości. Na wierzchołku rośliny znajduje się pióropusz liści, pod którym są skupione kwiaty. Mogą być one barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej. Kwitnienie szachownicy przypada w drugiej połowie kwietnia i na początku maja.

Przed posadzeniem szachownicy robimy drenaż z keramzytu, cebule sadzimy pod kontem aby woda mogła swobodnie wyciekać z otworu w cebuli.

Cebule wydzielają nieprzyjemny zapach, dlatego rabaty, na których są posadzone szachownice, norniki i krety omijają.

     

 Szachownica Michajiłowskiego

Fritillaria michailovskyi

Występuje na terenach północno - wschodniej Turcji. Rośnie tam dziko na piargach i skłonach górskich oraz na łąkach i polanach w sosnowych lasach. Cebule tej szachownicy są lekko spłaszczone, mają średnicę 1-1,5 cm. Rośliny osiągają wysokość 15-20 cm. Ich łodygi są sztywne z kilkoma lancetowatymi liśćmi, zakończone jednym dość dużym kwiatem o szaropurpurowej barwie z żółtym, lekko podwiniętym brzegiem. Kwitnie w końcu maja i na początku czerwca.

Żródło:
"Kwietnik" Nr 4/1997
"Działkowiec" Nr 9/2014
Zdjęcia własne