Ruchy roślin

Wiele osób myśli, że rośliny nie wykonują żadnych ruchów. Uważa się, że ta cecha jest zarezerwowana tylko dla ludzi i zwierząt. Co prawda, ruchy roślin nie są takie szybkie jak nasze, ale możemy je dostrzec. Taki prosty przykład: korzenie rosną w kierunku wody i składników mineralnych, łodyga rośnie w kierunku światła, natomiast liście układają się prostopadle do światła. Również kwiaty poruszają się. Na przykład powój - jego kwiaty otwierają się, gdy się rozjaśnia, a kwiaty maciejki gdy ciemnieje. Takich przykładów można by podać wiele.

Ruchy roślin możemy podzielić na: tropizmy, nastie, ruchy autonomiczne, ruchy higroskopowe i ruchy lokomotoryczne. I wszystkie zależą od objawów i mechanizmu.

Ja omówię tutaj tropizmy i nastie. Są to ruchy, które występują tylko u organów rosnących.

Tropizmy to ruchy, uzależnione od kierunku działania bodźca. Dzielimy je na:

• Fototropizm, możemy zaobserwować u stożków wzrostu pędów, które kierują się do światła.
• Diafototropizm, możemy zaobserwować u liści, które ustawiają się prostopadle do światła.
• Geotropizm, to nic innego jak reakcja rośliny na ciążenie ziemskie, dzięki temu korzenie, rosną pionowo w dół i utrzymują roślinę w glebie.
• Hydrotropizm - korzenie rośliny kierują się w stronę miejsc zasobnych w wodę.
• Chemotropizm - korzenie rośliny rosną w kierunku istotnych składników odżywczych.
• Haptotropizm, możemy zaobserwować u roślin pnących typu bluszcz czy chmiel, które czepiają się wąsami chwytnymi albo oplatają podpory.

Tropizmy mogą być dodatnie lub ujemne. O tropiźmie dodatnim mówimy gdy ruchy rosnących organów rośliny kierują się w stronę działania bodźca (stożek wzrostu w kierunku słońca, korzenie ku wodzie). Natomiast o tropiźmie ujemnym mówimy, gdy ruch rosnących organów rośliny kieruje się w przeciwną stronę do działania bodźca.
 

Nastie, to reakcja na pojawienie się bodźca albo zmianę jego natężenia. Dzielimy je na:

• Termonastie, to zjawisko możemy zaobserwować np. u tulipanów, gdy temperatura wzrośnie powyżej 15C, otwierają się kielichy kwiatów, jeśli temperatura spadnie poniżej 13C, kwiaty zamykają się.
• Fotonastie, możemy zobaczyć u maciejki, która otwiera swoje kwiaty, gdy jest ciemniej, natomiast powój, gdy robi się jaśniej.
• Sejsmonastie, tutaj dobrym przykładem jest mimoza, która składa swoje liście po ich dotknięciu. Dzieje się tak na skutek utraty turgoru w komórkach, które leżą u podstawy ogonków liściowych. Podrażniony liść opada w ciągu ułamka sekundy, a reakcja przenosi się na sąsiednie liście. Po kilkunastu minutach od ustania działania bodźca, wszystkie liście podnoszą się.

Źródło:

R. Domański: Fizjologia roślin z elementami biochemii.

S. Lewak, J. Kopcewicz: Fizjologia roślin. Wprowadzenie.