Tulipany

Tulipany należą do rodziny liliowatych - Liliaceae. Rosną na stanowiskach naturalnych w Azji, Europie na Bliskim Wschodzie i stepach Azji Środkowej. Do Europy zostały przywiezione z Turcji w XVI w.

Największym producentem cebul tulipanów na świecie jest Holandia, która stała się ich drugą ojczyzną. Holendrzy to najbardziej liczący się hodowcy nowych odmian.

Tulipany są wiosennymi roślinami cebulowymi zimującymi w gruncie, które co roku sadzi się i wykopuje. Cebula tulipana jest jednoroczna. Wiosną, podczas intensywnego wzrostu rośliny zostają zużyte substancje pokarmowe znajdujące się w cebuli, która powoli zamiera. Z pąków, na piętce cebuli pomiędzy łuskami, rozwijają się nowe cebulki. Z pąka położonego najbliżej łodygi wyrasta duża cebula zastępcza, z pąków dalej położonych mniejsze cebule przybyszowe.

Ze względu na porę kwitnienia tulipany dzielimy na:

- wczesne

- średniowczesne

- późne

Odmiany ogrodowe tulipanów dzielimy na 11 grup:

Tulipany Pojedyncze Wczesne:

• Tulipany Pełne Wczesne
• Tulipany Triumph
• Mieszańce Darwina
• Tulipany Pojedyncze Późne
• Tulipany Liliokształtne
• Tulipany o Postrzępionych Płatkach
• Tulipany o Zazielenionych Płatkach
• Tulipany Rembrandta
• Tulipany Papuzie
• Tulipany Pełne Późne

Odmiany botaniczne dzielimy na 4 grupy:

• Tulipany Kaufmana
• Tulipany Fostera
• Tulipany Griega
• Inne gatunki i ich odmiany

Cebule sadzimy do gruntu od połowy września do końca października. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym. Gleba powinna być żyzna, zasobna w składniki pokarmowe, średnio wilgotna. Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego (pH 6,3-7,5). Tulipany maja wysokie potrzeby nawozowe. Jeśli jesienią gleba nie została wzbogacona w składniki mineralne, to na wiosnę należy zastosować specjalny nawóz wieloskładnikowy.

Głębokość sadzenia zależy od wielkości cebul. Im mniejsze tym płyciej je sadzimy. Duże cebule o obwodzie 12 cm., sadzimy na głębokość 12-15 cm. Przed sadzeniem należy cebule zaprawić preparatem przeciwko chorobom grzybowym. Moczymy je 20-30 min. w roztworze preparaty Kaptan o stężeniu 1% lub w innym preparacie przeciwgrzybowym.

Tulipany należą do roślin odpornych na niskie temperatury, dlatego pod okrywą śnieżną znoszą bardzo ostre zimy. Niekorzystne są dla nich duże wahania temperatur i gwałtowne ocieplenia podczas bezśnieżnych zim. Najlepiej wtedy okryć tulipany po nastaniu mrozów.

Zabiegi pielęgnacyjne są takie same jak przy wszystkich cebulowych, czyli: systematyczne zwalczanie chwastów, szkodników, chorób oraz nawożenie.

Po przekwitnięciu tulipanów, wykonujemy zabieg ogławiania, który polega na usunięciu przekwitłych kwiatostanów. W ten sposób nie dopuszczamy do zawiązania nasion. Pozostawiamy tylko zielone liście, które poprzez proces fotosyntezy przyczyniają się do powstania nowej cebuli.

W czerwcu, kiedy części nadziemne tulipanów zaczynają żółknąć, przystępuje się do wykopania cebul. Po wykopaniu cebule suszymy a następnie je czyścimy. Przechowujemy je w dobrze wentylowanych pomieszczeniach w temp. 17⁰C. W tym czasie w cebuli wytwarzają się zawiązki organów przyszłej rośliny tj. łodyga. liście i wszystkie części kwiatu.

Do groźnych chorób grzybowych tulipanów należy szara pleśń, która poraża części nadziemne i cebule. Powstaniu tej choroby sprzyja deszczowa wiosna.
Podczas przechowywania cebul dużo strat powoduje sucha zgnilizna cebul tzw. fuzarioza tulipanów. Najczęstszą przyczyną tej choroby są źle wietrzone pomieszczenia.
Należy pamiętać, że w naszych ogrodach groźnymi szkodnikami tulipanów są gryzonie: nornice i myszy. Możemy zmniejszyć straty sadząc cebule w specjalnych koszyczkach do cebul.

Tulipany

Co się tyczy jaśnie pana tulipana,

To tulipan udowadnia w sposób śliczny,
Że cebulka urok ma nie tylko podsmażana,
Ale również kryje w sobie wielki walor estetyczny.

Może na to porównanie ktoś się żachnie,
Bo cebulka podsmażana
Zawsze pachnie;
A tulipan,
Jak to sporo ludzi wie,
Jeden pachnie,
Ale inny już na przykład - nie.

W tym momencie jedną ważną prośbę wniosę:
Otóż, nie szturchajmy jaśnie pana tulipana nosem.
Gdy przed nami cały czar
I wdzięk
Roztoczy,
Nos nieważny,
Niech się cieszą nim do syta oczy.

A z pewnością już radości będziesz miał bez liku,
Kiedy ujrzysz je na klombie
W zwartym szyku.
Pierwszy szereg wyprężony,
Za nim dalsze
I cześć wszystkie ci oddają, jak monarsze.

My naturalnie przechodzimy obok godnie,
Jak persony jakieś ważne,
Nie jak byle tam przechodnie.
Nie znam bowiem nic milszego,
Proszę pań i proszę panów,
Niż kompania honorowa tulipanów.

Ludwik Jerzy Kern
Z cyklu: "Portrety kwiatów"

Źródło:
Kwartalnik "kwiaty" nr 1/1987
"Rośliny ozdobne" L. Startek, K. Mynett