Paciorecznik / Kanna

Rodzina Cannaceae - paciorecznikowate. 

Gatunek ten pochodzi z tropikalnych obszarów Ameryki Południowej, Azji i Afryki. Nazwa Paciorecznik wywodzi się od jego twardych i okrągłych nasion, które przypominają paciorki.

Rodzaj obejmuje około 60 gatunków, ale tylko niektóre są uprawiane jako rośliny ozdobne. W uprawie największe zastosowanie mają wielokrotne mieszańce Canna x generalis - paciorecznik ogrodowy. Należą one do roślin trwałych, osiągających wysokość od 50 do 150 cm. Posiadają krótkie  i grube kłącza. Liście pacioreczników są duże, jajowatolancetowate, w zależności od odmiany mogą mieć kolor zielony lub purpurowobrunatny. Kwiaty (średnicy 5-12 cm.) u tych roślin są asymetryczne, sześciopłatkowe zebrane w kłosy na szczycie pędów. Występują w kolorze kremowym, żółtym, pomarańczowym, różowym, czerwonym, wiśniowym a także mogą być dwubarwne. Kwiaty paciorecznika mają bardzo ciekawą budowę. Korona składa się z trzech barwnych płatków oraz zmodyfikowanych pręcików (nazywanych prątniczkami), i to one są dekoracyjnym elementem, który wyglądem przypomina płatki.

Kanny kwitną od lipca do pierwszych przymrozków. 

Uprawa

Dla pacioreczników wybieramy miejsca słoneczne i osłonięte od wiatru. W miejscach zacienionych rośliny nam nie zakwitną. Wymagają gleby ciepłej, średnio zwięzłej, próchniczej i zasobnej w składniki pokarmowe. Gleba powinna mieć odczyn lekko kwaśny lub obojętny.

Ponieważ pacioreczniki należą do roślin o długim okresie wegetacji (7-8 miesięcy), możemy przyśpieszyć jej kwitnienie, "podpędzając" rośliny przed wysadzeniem do ogrodu. Wczesną wiosną (luty/marzec), sadzimy kłącza płytko do dużych donic. Doniczki z roślinami ustawiamy w pomieszczeniu o temp. około 20⁰C. Jak tylko pojawią się pędy zaczynamy obficiej podlewać kanny.

Do ogrodu na stałe miejsce wysadzamy rośliny w drugiej połowie maja lub na początku czerwca w rozstawie 60 x 40 cm. Wcześniej musimy jednak zacząć rośliny hartować. W ciepłe dni wystawiamy je na 1-2 godzin na balkon bądź taras, stopniowo wydłużając czas, aż będą mogły być całe dzień za zewnątrz. Na noc zabieramy do pomieszczenia rośliny.

Pacioreczniki regularnie dokarmiamy nawozami mineralnymi o zrównoważonym składzie o obficie podlewamy. Będą nam wtedy bujnie rosły i kwitły. Od momentu pojawienia się pąków, stosujemy nawozy o zmniejszonej ilości azotu. Usuwając przekwitnięte kwiatostany sprawimy, że rośliny powtórzą kwitnienie. Pacioreczniki nie należą do roślin mrozoodpornych, dlatego po pierwszych przymrozkach wykopujemy je a łodygę przycinamy na wysokość 10-15 cm. Część podziemną (kłącze) przechowujemy z całą bryłą ziemi w pomieszczeniu o dużej wilgotności powietrza i temp. 10⁰C. 

Rozmnażanie

Pacioreczniki możemy rozmnażać wegetatywnie, czyli przez podziała kłączy. Zabieg ten wykonujemy wczesną wiosną. Kłącza dzielimy ostrym i zdezynfekowanym nożem na odcinki, które posiadają 1-2 pąków. Miejsce cięcia posypujemy sproszkowanym węglem drzewnym. Kłącza sadzimy następnego dnia do dobrze wymytych doniczek.

Choroby

Pacioreczniki należą do roślin w miarę odpornych na choroby. Najgroźniejsze jednak to: bakterioza paciorecznika i zgnilizna twardzikowa.

Szkodniki

Nicienie, mszyce i roztocza.

Zastosowanie 

Są doskonałymi roślinami na kwietniki, rabaty a także do tworzenia grup ogrodowych i parkowych. Odmiany karłowe możemy sadzić w misach i doniczkach. Nie nadają się na kwiaty cięte - szybko więdną.

Źródło:

Działkowiec Nr 2/1997

L. Startek, K. Mynett: Rośliny ozdobne.

Zdjęcia własne

Rozmnażanie przez odkłady

Ten sposób rozmnażania polega na ukorzenianiu pędów bez oddzielania ich od rośliny matecznej. Rozmnażanie przez odkłady dzielimy na zwykłe, powtarzalne oraz powietrzne.

Odkłady zwykłe

Ten sposób możemy wykonać przy dobrze wykształconych pędach. Polega on na przygięciu pędu i przytwierdzeniu go do ziemi oraz obsypaniu ziemią na grubość 14-20 cm. Wierzchołek pędu musi koniecznie wystawać ponad powierzchnię ziemi. Aby pęd rósł pionowo, przywiązujemy go do palika.

Najlepiej wykonywać ten zabieg wczesną wiosną, ukorzenione pędy będzie można odejmować od rośliny matecznej jesienią albo wiosną następnego roku.

U różaneczników, u których odkłady zostały wykonane latem, będzie można je odciąć  pod koniec następnego sezonu wegetacyjnego.

Wiele gatunków roślin drzewiastych możemy rozmnażać przez odkłady zwykłe: dereń biały, magnolie, niektóre gatunki kaliny, a także krzewy takie jak róże czy hortensje.

Rozmnażanie roślin przez odkłady zwykłe

Odkłady powtarzalne

Ich wykonanie jest bardzo podobne jak u odkładów zwykłych. W ziemi, w kilku miejscach, zagłębiamy odgięty pęd tak aby utworzył falistą linię biegnącą częściowo pod ziemią, a częściowo nad nią. Pąki na pędzie muszą odpowiednio znajdować się w ziemi i nad jej powierzchnią.

Odkłady powietrzne

Ten sposób wykonujemy u roślin, które trudno się ukorzeniają, mają grube i sztywne pędy. Polega on na nacięciu pędu, zaobrączkowaniu drutem lub zdjęciu z niego wąskiego paska kory na pewnej wysokości. Miejsce w którym została uszkodzona kora, będą wyrastać korzenie. Takie miejsce należy obłożyć wilgotnym substratem torfowym oraz zabezpieczyć przed wysychaniem np. folią, doniczką. Cały cykl wytwarzania korzeni trwa kilka miesięcy, a czasem dwa sezony. 

Przez odkłady powietrzne możemy rozmnożyć rośliny doniczkowe takie jak: figowce, krotony, draceny, a także magnolie, krzewy różaneczników i róż.

Rozmnażanie roślin przez odkłady powietrzne

Źródło:

A. Bernaciak, J. Omiecka, W. Smogorzewska: Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu.

Gladiol / Mieczyk

Rodzina Iridaceae - kosaćcowate.

Znanych jest około 195 gatunków gladioli. Większość z nich wywodzi się z południowej i centralnej Afryki. Możemy je także spotkać na innych kontynentach w stanie dzikim np. w Europie czy Azji. W Polsce występują jako rośliny dziko rosnące: mieczyk błotny, dachówkowaty oraz drobnokwiatowy.

W Europie gladiole były uprawiane już 400 lat temu. Uważano je za rośliny lecznicze, które przyśpieszają gojenie ran. Zasuszone rośliny były noszone jako talizman, dawniej wierzono, że posiadają magiczną moc. Natomiast w Afryce były smacznym pożywieniem.

Dopiero w XIX wieku zaczęto prace hodowlane w wyniku których otrzymano mieszańce mieczyków oraz odmiany ogrodowe.
Gladiole należą do roślin trwałych, osiągają wysokość do 150 cm. Mają nierozgałęzioną, wyprostowaną łodygę pokrytą mieczowatymi liśćmi - stąd ich ludowa nazwa "szablice". Dolna część łodygi jest zgrubiała i tworzy bulwę okrytą łuskami. Mieczyki posiadają okazałe kwiaty o dużej palecie barw: białe, żółte, pomarańczowe, różowe, czerwone, zielone niebieskie i fioletowe, a także dwubarwne. Kwiaty zebrane są w jednostronny kłos. Liczba kwiatów w jednym kwiatostanie mieczyka waha się od 12 do 24. Gladiole zakwitają po 70 - 90 dniach od momentu posadzenia.

Ze względu na wielkość kwiatów dzielimy je na:

• olbrzymi - powyżej 14 cm.
• wielki - 11 - 14 cm.
• średni - 9 - 11 cm.
• mały - 6 - 9 cm.
• miniaturowy - poniżej 6 cm.

Uprawa

• Mieczyki sadzimy na stanowiskach słonecznych i osłoniętych od wiatru.
• Gleba powinna być urodzajna, zasobna w składniki pokarmowe o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Najlepsza gleba to piaszczysto - gliniasta, posiadająca dobrą strukturę, dużo próchnicy, do tego powinna być przewiewna i przepuszczalna.
• Jeśli nawoziliśmy glebę obornikiem, to musimy odczekać dwa, trzy sezony z sadzeniem bulw, ponieważ gladiole nie lubią świeżego obornika.
• Unikamy też sadzenia bulw na miejscach gdzie wcześniej rosły rośliny podatne na choroby wirusowe (pomidory, ogórki, fasola, ziemniaki).
• Również uprawa mieczyków co roku na tym samym miejscu nie jest wskazana. Rośliny wyradzają się i stają podatne na choroby.
• Jeśli pogoda sprzyja to już w połowie kwietnia można sadzić bulwy. Wcześniej należy usunąć suche łuski oraz odkazić je w roztworze Kaptanu lub Topsinu przez 15 min.
• Glebę regularnie odchwaszczamy.
• Rośliny dokarmiamy nawozami z dużą zawartością fosforu i potasu.
• W okresie suszy podlewamy rośliny, uważając aby strumień wody nie był zbyt silny. Mieczyki przewracają się w rozmiękłej ziemi.
• Kiedy gladiole są w pełni kwitnienia, zaleca się przywiązywanie ich do podpór, ponieważ bardzo łatwo się przewracają.
• Dobrym pomysłem jest sadzenie bulw gladioli partiami co 7 lub 14 dni. W ten sposób zapewnimy sobie ciągłość kwitnienia.
• Bulwy najintensywniej rosną po zakończeniu kwitnienia, dlatego wycinamy tylko fragment pędu z przekwitłymi kwiatami, a liście pozostawiamy, aby mogły przeprowadzać proces fotosyntezy i dokarmiać bulwę.
• W październiku, kiedy rośliny już przekwitną, można przystąpić do wykopania bulw. Pęd obcinamy na wysokości 5 cm. nad bulwą. Przez kilka dni suszymy je w dobrze wentylowanym pomieszczeniu w temp. 20-25⁰C. Następnie czyścimy bulwy z resztek pędu i korzeni oraz jeszcze raz zaprawiamy z roztworze Kaptanu lub Topsinu przez 30 min.
• Przez zimę przechowujemy bulwy w suchym pomieszczeniu w temp. 5⁰C.

Pradziadek Antoni w ogrodzie wśród gladioli 1960 rok

Rozmnażanie 

Gladiole rozmnażamy z bulw zastępczych oraz bulw przybyszowych. Rozmnażanie z nasion stosuje się tylko w hodowli. 

Choroby

Do groźnych chorób mieczyków zaliczamy: twardą zgniliznę, bakteriozę mieczyka oraz fuzariozę. Coraz częściej atakowane są przez różne choroby wirusowe.

Szkodniki

Wciornastek mieczykowiec i rozkruszek korzeniowy.

 Mieczyki

Mieczyki,

Daję za to swą głowę,

To nie są kwiaty pierwsze lepsze z brzegu.

Mieczyki to są kwiaty wojskowe.

Najładniej wyglądają w szeregu,

Albo w dwuszeregu. 

Przez wiosnę ukryte w ziemi

Czekają mieczyki w rezerwie,

Aż słońce porządnie przygrzeje

I je na baczność poderwie.

Ta smukła,

Sprężysta postawa,

To główna mieczyka fortuna.

Stać tak potrafi przez całe lato

Wyprężony na rabatce jak struna.

I choć w cebulkę od spodu

Nieraz łaskocze go glista,

On tkwi na posterunku,

Sztywno,

Bez ruchu,

Ogródka przyboczny gwardzista.

Natura na śmierć zapomniała

Przydzielić mu jakąś woń,

Więc on pragnąc na siebie zwrócić uwagę

Dzień i noc prezentuje broń.

Trudno jednakże z tą bronią

(Nawet jeśli mieczyki wyrosną)

Gnać na wojenną wyprawę.

Najwyżej z bukietem mieczyków

Iść można na małą potyczkę.

Miłosną.

Ludwik Jerzy Kern

Z cyklu "Portrety kwiatów"

 

Źródło:

L. Startek, K. Mynett: Rośliny ozdobne

A. Bernaciak, J. Omiecka, W. Smogorzewska: Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu Kwiaciarstwo - praca zbiorowa

Zdjęcia własne

 

 

Budowa kwiatu roślin okrytonasiennych

Źródło:
R. Domański: Fizjologia roślin z elementami biochemii

Sadzenie roślin cebulowych

Powoli czas pomyśleć o jesiennym sadzeniu roślin cebulowych. Niektóre z nich sadzimy już w połowie sierpnia, ponieważ potrzebują wyższej temperatury gleby oraz dłuższego okresu ukorzeniania.

Lada moment w sklepach ogrodniczych i centrach handlowych pojawią się rozmaite rośliny cebulowe. Warto już teraz zaplanować zakupy:)

Cebule sadzimy według zasady: grubość warstwy przykrywającej powinna się równać trzykrotnej wysokości cebuli. Na glebach cięższych, sadzimy płycej, natomiast na glebach lekkich, głębiej.

Krokusy

Termin sadzenia: kwitnące wiosną sadzimy we wrześniu lub na początku października, kwitnące jesienią sadzimy w sierpniu.

Miejsce: słoneczne.

Gleba: żyzna, próchnicza o odczynie obojętnym.

Co 2-3 lata cebule przesadzamy. 

Szachownica

Termin sadzenia: koniec sierpnia początek września.

Miejsce: słoneczne lub lekko ocienione.

Gleba: przepuszczalna, próchnicza, wilgotna o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym.

Cebule mogą pozostać na tym samym miejscu przez klika lat.

Narcyz

Termin uprawy: koniec sierpnia i początek września.

Miejsce: słoneczne lub półcieniste.

Gleba: żyzna, próchnicza i przepuszczalna o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.

Cebule mogą pozostać na tym samym miejscu przez kilka lat.

Tulipany

Termin sadzenia: od połowy września do końca października.

Miejsce: słoneczne.

Gleba: żyzna, średnio wilgotna o odczynie zbliżonym do obojętnego.

Cebule wykopujemy co roku.

Lilia

Termin sadzenia: Mieszańce Azjatyckie i Trąbkowe sadzimy pod koniec września oraz na początku października.

Miejsce: słoneczne i osłonięte od wiatru.

Gleba: żyzna, lekka, z dużą zawartością próchnicy, o odczynie lekko kwaśnym.

Cebule mogą pozostać na tym samym miejscu przez kilka lat. 

Hiacynt

Termin sadzenia: październik.

Miejsce: słoneczne i osłonięte od wiatru.

Gleba: żyzna, lekka, próchnicza o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.

Cebule mogą pozostać na tym samym miejscu przez kilka lat, ale dobrze jest je co roku wykopywać.

Szafirek

Termin sadzenia: połowa września do połowy października.

Miejsce: słoneczne lub półcieniste.

Gleba: żyzna, próchnicza, przepuszczalna o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.

Cebule mogą pozostać na tym samym miejsce przez kilka lat.