Narcyz

Narcyz należy do rodziny amarylkowatych - Amaryllidaceae. Są roślinami dziko rosnącymi w basenie Morza Śródziemnego. Rosną także w innych częściach Europy oraz w środkowej i zachodniej Azji. Były uprawiane w ogrodach perskich i greckich. I to właśnie z Grecji wywodzi się nazwa Narcyz. Nawiązuje ona do mitologicznego młodzieńca, który za nieodwzajemnianie uczuć został zamieniony w kwiat.

Narcyzy to jedne z najpopularniejszych kwiatów. Pionierem w ich uprawie jest Wielka Brytania, a na drugim miejscy Holandia. Są wiosennymi bylinami cebulowymi, kwitną w zależności od odmiany od końca marca do połowy maja. Ich cebule są wieloletnie. Cechą charakterystyczną u tej grupy roślin jest przykoronek.

Narcyzy dzielimy na 12 grup:

• Grupa I - narcyzy trąbkowe
• Grupa II - narcyzy wielkoprzykoronkowe
• Grupa III - narcyzy drobnoprzykoronkowe
• Grupa IV - narcyzy pełne
• Grupa V - mieszańce triandus
• Grupa VI - mieszańce cyclamineus
• Grupa VII - mieszańce jonquilla
• Grupa VIII - mieszańce tazetta
• Grupa IX - mieszańce poeticus
• Grupa X - gatunki botaniczne i mieszańce międzygatunkowe
• Grupa XI - narcyzy o rozszczepionym przykoronku
• Grupa XII - pozostałe gatunki i odmiany

Wymagania uprawowe:

• Narcyzy wymagają gleby próchniczej, żyznej i przepuszczalnej o pH 6,5-7. Gleba powinna być wilgotna, ale nie podmokła.
• Cebule sadzimy od połowy do końca sierpnia, ale nie później niż we wrześniu.
• Wybieramy dla nich miejsce słoneczne lub w półcieniu.
• Glebę należy odchwaszczać płytko. Dobrym pomysłem jest ściółkowanie, które również chroni glebę przed nadmiernym nagrzewaniem oraz utratą wilgotności.
• Cebule wykopujemy na początku lipca, ale w uprawie amatorskiej mogą rosnąć kilka lat na tym samym miejscu.
• Co 3-4 lata należy zmienić im stanowisko uprawy. Nie należy ich sadzić na miejscu gdzie wcześniej rosły inne cebulowe lub rośliny które bardzo wyjaławiają glebę.
• Narcyzy są roślinami bardzo wrażliwymi na mróz dlatego należy je okrywać przed nastaniem mrozów.
• Cebule przechowujemy w temperaturze 17-20⁰C.

Do najgroźniejszych chorób możemy zaliczyć szarą pleśń narcyza i fuzariozę. Natomiast ze szkodników to niszczyk zjadliwy oraz muchówki (pobzyga cebularz i udnica cebulówka).
Narcyzy należą do nielicznej grupy roślin cebulowych, których cebule nie są zjadane przez norniki.

Uwaga. Narcyzy są roślinami trującymi!!!


Narcyz

Na początku była starogrecka draka:
Nimfa Echo chciała poderwać jednego chłopaka.
On nazywał się Narcyz,
Był śliczny nad podziw,
Lecz oświadczył, że nimfa guzik go obchodzi.
Prymitywna, powiedział,
I ma pustkę w głowie
I powtarza to tylko, co kto inny powie.
Po czy siadł nad źródełkiem,
Zapatrzył się w wodę
I kontemplować zaczął swą wielką urodę.

Wskutek tego patrzenia
(Mniej więcej po dobie)
Zamiast w tej nimfie Echo,
Zakochał się w sobie.

Ale za to karano w tym czasie szalenie,
Bo miłość tego typu to było - zboczenie.
Był przecież swoim krewnym
(I to w pierwszej linii!)
Niejaka więc Nemezis, okrutna bogini,
Zrobiła fokus-pokus,
Zaczarodzieiła
I Narcyza za karę w narcyza zamieniła.

Ja w tym miejscu jedynie mogę westchnąć, a no,
Szkoda że innych roślin też nie ukarano,
Bo chyba tylko klątwie zawdzięczasz, narcyzie,
Że cię ta superzgaga nornica nie gryzie.

Ludwik Jerzy Kern
Z cyklu "Portrety kwiatów"

 Źródło:

Kwartalnik "kwiaty" nr 2/1984

"Rośliny ozdobne" L. Startek, K. Mynett



Tulipany

Tulipany należą do rodziny liliowatych - Liliaceae. Rosną na stanowiskach naturalnych w Azji, Europie na Bliskim Wschodzie i stepach Azji Środkowej. Do Europy zostały przywiezione z Turcji w XVI w.

Największym producentem cebul tulipanów na świecie jest Holandia, która stała się ich drugą ojczyzną. Holendrzy to najbardziej liczący się hodowcy nowych odmian.

Tulipany są wiosennymi roślinami cebulowymi zimującymi w gruncie, które co roku sadzi się i wykopuje. Cebula tulipana jest jednoroczna. Wiosną, podczas intensywnego wzrostu rośliny zostają zużyte substancje pokarmowe znajdujące się w cebuli, która powoli zamiera. Z pąków, na piętce cebuli pomiędzy łuskami, rozwijają się nowe cebulki. Z pąka położonego najbliżej łodygi wyrasta duża cebula zastępcza, z pąków dalej położonych mniejsze cebule przybyszowe.

Ze względu na porę kwitnienia tulipany dzielimy na:

- wczesne

- średniowczesne

- późne

Odmiany ogrodowe tulipanów dzielimy na 11 grup:

Tulipany Pojedyncze Wczesne:

• Tulipany Pełne Wczesne
• Tulipany Triumph
• Mieszańce Darwina
• Tulipany Pojedyncze Późne
• Tulipany Liliokształtne
• Tulipany o Postrzępionych Płatkach
• Tulipany o Zazielenionych Płatkach
• Tulipany Rembrandta
• Tulipany Papuzie
• Tulipany Pełne Późne

Odmiany botaniczne dzielimy na 4 grupy:

• Tulipany Kaufmana
• Tulipany Fostera
• Tulipany Griega
• Inne gatunki i ich odmiany

Cebule sadzimy do gruntu od połowy września do końca października. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym. Gleba powinna być żyzna, zasobna w składniki pokarmowe, średnio wilgotna. Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego (pH 6,3-7,5). Tulipany maja wysokie potrzeby nawozowe. Jeśli jesienią gleba nie została wzbogacona w składniki mineralne, to na wiosnę należy zastosować specjalny nawóz wieloskładnikowy.

Głębokość sadzenia zależy od wielkości cebul. Im mniejsze tym płyciej je sadzimy. Duże cebule o obwodzie 12 cm., sadzimy na głębokość 12-15 cm. Przed sadzeniem należy cebule zaprawić preparatem przeciwko chorobom grzybowym. Moczymy je 20-30 min. w roztworze preparaty Kaptan o stężeniu 1% lub w innym preparacie przeciwgrzybowym.

Tulipany należą do roślin odpornych na niskie temperatury, dlatego pod okrywą śnieżną znoszą bardzo ostre zimy. Niekorzystne są dla nich duże wahania temperatur i gwałtowne ocieplenia podczas bezśnieżnych zim. Najlepiej wtedy okryć tulipany po nastaniu mrozów.

Zabiegi pielęgnacyjne są takie same jak przy wszystkich cebulowych, czyli: systematyczne zwalczanie chwastów, szkodników, chorób oraz nawożenie.

Po przekwitnięciu tulipanów, wykonujemy zabieg ogławiania, który polega na usunięciu przekwitłych kwiatostanów. W ten sposób nie dopuszczamy do zawiązania nasion. Pozostawiamy tylko zielone liście, które poprzez proces fotosyntezy przyczyniają się do powstania nowej cebuli.

W czerwcu, kiedy części nadziemne tulipanów zaczynają żółknąć, przystępuje się do wykopania cebul. Po wykopaniu cebule suszymy a następnie je czyścimy. Przechowujemy je w dobrze wentylowanych pomieszczeniach w temp. 17⁰C. W tym czasie w cebuli wytwarzają się zawiązki organów przyszłej rośliny tj. łodyga. liście i wszystkie części kwiatu.

Do groźnych chorób grzybowych tulipanów należy szara pleśń, która poraża części nadziemne i cebule. Powstaniu tej choroby sprzyja deszczowa wiosna.
Podczas przechowywania cebul dużo strat powoduje sucha zgnilizna cebul tzw. fuzarioza tulipanów. Najczęstszą przyczyną tej choroby są źle wietrzone pomieszczenia.
Należy pamiętać, że w naszych ogrodach groźnymi szkodnikami tulipanów są gryzonie: nornice i myszy. Możemy zmniejszyć straty sadząc cebule w specjalnych koszyczkach do cebul.

Tulipany

Co się tyczy jaśnie pana tulipana,

To tulipan udowadnia w sposób śliczny,
Że cebulka urok ma nie tylko podsmażana,
Ale również kryje w sobie wielki walor estetyczny.

Może na to porównanie ktoś się żachnie,
Bo cebulka podsmażana
Zawsze pachnie;
A tulipan,
Jak to sporo ludzi wie,
Jeden pachnie,
Ale inny już na przykład - nie.

W tym momencie jedną ważną prośbę wniosę:
Otóż, nie szturchajmy jaśnie pana tulipana nosem.
Gdy przed nami cały czar
I wdzięk
Roztoczy,
Nos nieważny,
Niech się cieszą nim do syta oczy.

A z pewnością już radości będziesz miał bez liku,
Kiedy ujrzysz je na klombie
W zwartym szyku.
Pierwszy szereg wyprężony,
Za nim dalsze
I cześć wszystkie ci oddają, jak monarsze.

My naturalnie przechodzimy obok godnie,
Jak persony jakieś ważne,
Nie jak byle tam przechodnie.
Nie znam bowiem nic milszego,
Proszę pań i proszę panów,
Niż kompania honorowa tulipanów.

Ludwik Jerzy Kern
Z cyklu: "Portrety kwiatów"

Źródło:
Kwartalnik "kwiaty" nr 1/1987
"Rośliny ozdobne" L. Startek, K. Mynett



Zdjęcia ogrodu

Pamiętam ogród słońcem zalany,
Grządki kwiatowe i drewniane parkany,
I sieci pajęcze kroplami rosy błyszczące,
Zapach trawy skoszonej i cykady grające.
Pamiętam ten ogród, niczym zaczarowany,
Pełen kolorów, zapachów i dźwięków,
I Dziadków siedzących na ławeczce obok altany.

Floks



Dalia



Mieczyk



Zawilec





Bez



Tulipany



Irys



Lilia



Narcyz



Krokusy



Liliowiec



Odętka wirginijska



Liatra kłosowa



Lilia



Nachyłek



Firletka chalcedońska



Wpływ Księżyca na rośliny

Księżyc jest naturalnym satelitą Ziemi, który obiega ją w 27 dni i 7 godzin. Orbitą nazywamy drogę, po której Księżyc krąży wokół Ziemi. Ma ona kształt elipsy, przez co odległość Księżyca od Ziemi zmienia się okresowo.

Perygeum to punkt na orbicie, w którym Księżyc jest najbliżej Ziemi i najsilniej na nią oddziałuje. Natomiast apogeum to najdalej położone miejsce na orbicie, wtedy Księżyc najsłabiej oddziałuje na Ziemię.

Najbardziej charakterystyczny cykl księżycowy jest związany z jego fazami. Możemy go opisać w ten sposób: nów - Księżyc znajduje się między Ziemia a Słońcem. W tym czasie Księżyc jest do nas zwrócony nieoświetloną stroną, potem zaczyna go przybywać czyli dopełnia się. Mówimy, że jest w I kwadrze, kiedy linie Ziemia-Księżyc-Słońce tworzą kąt prosty. Po około 14 dniach od nowiu przychodzi pełnia. W tym czasie Ziemia znajduje się między Księżycem a Słońcem. Widać wtedy całą oświetloną półkulę Księżyca. Po pełni zaczyna ubywać Księżyca czyli cofa się. Księżyc jest w III kwadrze, kiedy linie Ziemia-Księżyc-Słońce tworzą kąt prosty. Miesiąc synodyczny kończy się (pełny cykl zmian faz Księżyca) i mamy kolejny nów.

Rytmy księżycowe stanowią odbicie ruchu wirowego Ziemi i ruchu orbitalnego Księżyca wokół Ziemi. Ich efektem są siły pływowe powodujące między innymi przypływy i odpływy mórz. Najbardziej wysokość pływów morskich zależy od tego, w jakim położeniu względem Ziemi i Słońca znajduje się Księżyc.

Wody gruntowe również podlegają pływom, wędrując z dolnych części roślin do góry, ziemia nie przyjmuje wtedy wilgoci.W przeciwnej fazie cyklu soki roślinne odpływają z liści do korzeni a ziemia jest chłonna. 

• Nów, do którego również zaliczamy dzień przed i dzień po dacie nowiu, to czas kiedy woda odpływa do części podziemnych roślin. Korzenie są bardzo wrażliwe na uszkodzenia ale części nadziemnie są mało wrażliwe. To dobra pora na usuwanie chorych pędów a także przycinanie tych zdrowych, możemy skutecznie zwalczać choroby roślin i zagrażające im szkodniki. W okresie nowiu możemy jeszcze uratować chore rośliny przez ich całkowite cięcie. Nie powinniśmy w tym czasie wysiewać, wysadzać, pikować, przesadzać roślin a także odchwaszczania i okopywania, które może uszkodzić korzenie.
• I kwadra (Księżyca przybywa), woda jest transportowana od korzeni do góry, do liści i owoców. W tym czasie przeprowadzamy: sadzenie, przesadzanie drzew i krzewów owocowych, siew warzyw liściowych. To dobra pora na przygotowanie sadzonek do ukorzeniania, szczepienie drzew, krzewów, zasilanie i podlewanie gleby. Korzenie roślin są wtedy najmniej wrażliwe na uszkodzenia, dobrze przyjmują się i ukorzeniają. Można usuwać chwasty, okopywać rośliny, przekopywać grządki oraz spulchniać ziemię w doniczkach. 
• Pełnia, do której zaliczamy również dzień przed i dzień po dacie pełni, to najlepszy czas na nawożenie i podlewanie roślin. Wszelkie prace pielęgnacyjne tj. pielenie, zwalczanie chwastów oraz szkodników, okopywanie, przerzedzanie wschodzących roślin, nie będą zagrożeniem dla korzeni.
• III kwadra (Księżyca ubywa), woda odpływa z części nadziemnych roślin do korzeni. W tym czasie części nadziemnie rośliny są mało wrażliwe na uszkodzenia. To dobry moment na sadzenie, przesadzanie i cięcie drzew owocowych, ozdobnych oraz żywopłotów. Przycięte rośliny szybciej regenerują się, tracą mniej soków. W tym czasie zaleca się siew i sadzenie roślin cebulowych, motylkowych i korzeniowych, zwalczanie chwastów, chorób i szkodników. Ścięte kwiaty dłużej zachowują świeżość.

W biodynamice, wykorzystuje się również fakt, że Księżyc, wędrując po niebie, przechodzi na tle dwunastu gwiazdozbiorów. Wszystkie znaki zodiaku zostały podzielone na cztery żywioły: ogień, ziemia, powietrze i woda. Każdemu z nich przypisano części roślin, na które najlepiej oddziałuje Księżyc będący w danym znaku (kwiaty, owoce, liście i korzenie).

• Gdy Księży znajduje się w znakach ognia (Baran, Lew, Strzelec), to dobry czas na pielęgnację roślin, których plonem są owoce i nasiona.
• Gdy Księżyc znajduje się w znakach ziemi (Panna, Koziorożec, Byk), to dobry czas na prace z roślinami korzeniowymi, przesadzanie drzew i zbiór warzyw korzeniowych.
• Gdy Księżyc znajduje się w znakach powietrza (Bliźnięta, Waga, Wodnik), to dobry czas na siew i pielęgnację roślin kwiatowych.
• Gdy Księżyc znajduje się w znakach wody (Rak, Skorpion, Ryby), to dobry czas na siew i pielęgnację liściowych i ziół. Nie zbieramy plonów, bo gorzej się przechowują.

Źródło:

"Mój piękny ogród" kalendarz ogrodniczy 2015